Kim jest wierzyciel?

W świecie finansów i zobowiązań, słowo wierzyciel pojawia się niezwykle często, zwłaszcza wtedy, gdy zaczynamy mieć problemy z długami. Dla wielu osób jest to termin kojarzący się z bezosobową instytucją, która wysyła wezwania do zapłaty, a w ostateczności kieruje sprawę do komornika. Zrozumienie, kim jest wierzyciel, jakie ma prawa, ale także jakie są jego motywacje, jest jednak absolutnie kluczowe, aby móc świadomie i skutecznie poradzić sobie z zadłużeniem. To nie jest Twój wróg, a druga strona relacji, z którą, wbrew pozorom, często można i warto rozmawiać.

Wierzyciel i dłużnik – dwie strony tej samej monety

Najprościej rzecz ujmując, wierzyciel to osoba fizyczna, firma lub instytucja, która ma prawo żądać od innej osoby lub podmiotu (czyli od dłużnika) spełnienia określonego świadczenia, najczęściej pieniężnego. Ta relacja powstaje w momencie, gdy zawierasz umowę, na mocy której otrzymujesz coś „na kredyt” – pożyczasz pieniądze, kupujesz towar z odroczonym terminem płatności, korzystasz z usługi, za którą zapłacisz później. Ty stajesz się dłużnikiem, a osoba lub firma, której jesteś winien/winna pieniądze, staje się Twoim wierzycielem. To dwie nierozerwalnie związane ze sobą role, które definiują prawny i finansowy stosunek między Wami.

Różne oblicza wierzyciela – kogo możesz spotkać na swojej drodze?

Choć zasada jest ta sama, to wierzyciele mogą mieć bardzo różne oblicza. Warto wiedzieć, z kim mamy do czynienia, ponieważ charakter wierzyciela często wpływa na sposób, w jaki dochodzi on swoich roszczeń. Twoim wierzycielem może być na przykład bank lub Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa (SKOK), w której zaciągnąłeś/aś kredyt hipoteczny lub gotówkowy. Może to być firma pożyczkowa, która udzieliła Ci szybkiej pożyczki pozabankowej. Wierzycielem może stać się także dostawca usług, taki jak operator telefonii komórkowej, dostawca internetu czy energii elektrycznej, jeśli nie uregulujesz rachunków.

Wierzycielem może być również osoba prywatna, od której pożyczyłeś/aś pieniądze, lub Twój kontrahent biznesowy, któremu nie zapłaciłeś/aś za towar lub usługę. Wreszcie, wierzycielami mogą być instytucje publiczne, takie jak urząd skarbowy (w przypadku niezapłaconych podatków), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (w przypadku zaległych składek) czy gmina (w przypadku zaległości alimentacyjnych, gdy wypłacała świadczenia za dłużnika). Co więcej, Twój dług może zostać sprzedany, a wtedy Twoim nowym wierzycielem stanie się firma windykacyjna lub fundusz sekurytyzacyjny, który specjalizuje się w odzyskiwaniu należności.

Jakie prawa ma wierzyciel? – Droga do odzyskania należności

Głównym prawem wierzyciela jest oczywiście prawo do domagania się zwrotu swojej należności. Gdy termin płatności minie, a Ty nie uregulujesz zobowiązania, wierzyciel ma prawo podjąć szereg działań w celu odzyskania swoich pieniędzy. Zazwyczaj zaczyna się od działań polubownych – wysyłania monitów, wezwań do zapłaty, prób kontaktu telefonicznego. To etap, na którym najłatwiej jest zawrzeć ugodę.

Jeśli windykacja polubowna nie przynosi rezultatu, wierzyciel ma prawo skierować sprawę na drogę sądową. Może złożyć pozew o zapłatę, a po uzyskaniu prawomocnego wyroku lub nakazu zapłaty i nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności, uzyskuje tzw. tytuł wykonawczy. To właśnie ten dokument jest podstawą do wszczęcia egzekucji komorniczej. Wówczas wierzyciel składa wniosek do komornika, który w jego imieniu podejmuje działania mające na celu przymusowe ściągnięcie długu z Twojego majątku.

Dlaczego warto rozmawiać z wierzycielem?

Wiedząc, jakie prawa ma wierzyciel, łatwiej zrozumieć, dlaczego unikanie kontaktu jest najgorszą z możliwych strategii. Pamiętaj, że dla większości wierzycieli (zwłaszcza tych komercyjnych) celem nie jest zniszczenie Cię, a odzyskanie pieniędzy w sposób jak najbardziej efektywny. Długotrwałe i kosztowne postępowanie sądowe i egzekucyjne nie zawsze jest dla nich najlepszym rozwiązaniem. Dlatego często są oni otwarci na negocjacje i zawarcie ugody. Uczciwa rozmowa, przedstawienie swojej trudnej sytuacji i zaproponowanie realnego planu spłaty (nawet jeśli rozłożonego w czasie) może skłonić wierzyciela do ustępstw – na przykład do umorzenia części odsetek czy rozłożenia długu na dogodniejsze raty. Dialog z wierzycielem to Twoje najważniejsze narzędzie do przejęcia kontroli nad sytuacją, zanim wkroczy do niej komornik.

Zrozumienie, kim jest wierzyciel, to pierwszy krok do demistyfikacji problemu zadłużenia. To nie jest bezimienny wróg, a druga strona umowy, z którą można i warto rozmawiać w poszukiwaniu konstruktywnych rozwiązań.