Czy komornik może mieć nakaz?

Wiele osób, zmagając się z perspektywą egzekucji komorniczej, zadaje sobie pytanie: czy komornik może mieć nakaz, aby wejść do mojego domu lub zająć mój majątek? Obraz funkcjonariusza z sądowym nakazem, rodem z amerykańskich filmów, utrwalił się w naszej świadomości. Jednak w polskim prawie egzekucyjnym sytuacja wygląda nieco inaczej, a kluczem do zrozumienia uprawnień komornika jest poznanie dokumentu, który stanowi prawdziwą podstawę jego działań. W FINTEO, niczym troskliwy przewodnik, chcemy Ci wyjaśnić, czym tak naprawdę jest ten „nakaz” i jakie prawa Ci przysługują.

Podstawa działania komornika – co to jest tytuł wykonawczy?

Zacznijmy od najważniejszego: komornik sądowy nie jest samodzielnym bytem, który z własnej woli decyduje o wszczęciu egzekucji. Działa on zawsze na wniosek wierzyciela, a podstawą wszystkich jego czynności jest dokument zwany tytułem wykonawczym. To właśnie ten tytuł jest swoistym „nakazem” i legitymacją do prowadzenia egzekucji. Najczęściej jest to prawomocne orzeczenie sądu – na przykład wyrok lub, co bardzo częste, nakaz zapłaty – które zostało zaopatrzone przez sąd w specjalną pieczęć, czyli klauzulę wykonalności. Bez tytułu wykonawczego komornik nie ma prawa podjąć żadnych działań egzekucyjnych.

Czy komornik potrzebuje nakazu przeszukania, by wejść do domu?

W tym miejscu często pojawia się nieporozumienie. Komornik, aby przeprowadzić czynności egzekucyjne w Twoim mieszkaniu (np. w celu zajęcia ruchomości), nie potrzebuje odrębnego nakazu przeszukania, jakiego wymaga się od policji w postępowaniu karnym. Posiadany przez niego tytuł wykonawczy uprawnia go do prowadzenia egzekucji ze wszystkich składników Twojego majątku, co z natury rzeczy może wymagać wejścia do Twojego miejsca zamieszkania. Jeśli odmówisz wpuszczenia komornika lub będziesz nieobecny/a, ma on prawo wejść do mieszkania nawet siłą, w asyście policji, otwierając drzwi i pomieszczenia. Należy jednak pamiętać, że takie czynności muszą być prowadzone w sposób jak najmniej uciążliwy i z poszanowaniem Twojej godności.

„Nakaz zapłaty” a działania komornika – skąd się to bierze?

Skoro mówimy o nakazach, warto wyjaśnić rolę nakazu zapłaty. Jest to orzeczenie sądowe wydawane w uproszczonych postępowaniach (np. upominawczym lub nakazowym), gdy roszczenie wierzyciela jest dobrze udokumentowane i nie budzi wątpliwości. Jeśli jako dłużnik nie wniesiesz sprzeciwu lub zarzutów od takiego nakazu w ustawowym terminie, uprawomocnia się on, czyli staje się ostateczny. Następnie wierzyciel składa do sądu wniosek o nadanie mu klauzuli wykonalności. I właśnie taki prawomocny nakaz zapłaty z klauzulą wykonalności staje się tytułem wykonawczym, na podstawie którego komornik rozpoczyna swoje działania. Można więc powiedzieć, że komornik działa wskutek nakazu zapłaty, ale sam go nie wydaje.

Jakie „nakazy” może wydawać sam komornik?

Komornik w toku egzekucji również wydaje własne, oficjalne pisma, które mają charakter władczy. Nie są to jednak nakazy w rozumieniu orzeczeń sądowych. Są to postanowienia lub zawiadomienia o zajęciu. Na przykład, komornik wydaje zawiadomienie o zajęciu wynagrodzenia za pracę, które jest formalnym poleceniem dla Twojego pracodawcy, aby przekazywał część Twojej pensji na konto komornicze. Podobnie, wysyła do banku zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego. Wszystkie te pisma są oficjalnymi czynnościami egzekucyjnymi, ale ich źródłem i podstawą prawną jest zawsze ten sam, pierwotny tytuł wykonawczy uzyskany przez wierzyciela w sądzie.

Twoje prawa w obliczu „nakazu” komornika

Mimo że komornik dysponuje potężnym narzędziem w postaci tytułu wykonawczego, nie jesteś pozbawiony praw. Masz prawo żądać od komornika okazania tytułu wykonawczego, na podstawie którego prowadzi egzekucję. Masz prawo do tego, aby egzekucja była prowadzona zgodnie z przepisami, z poszanowaniem Twojej godności i z ochroną składników majątku, które są ustawowo wyłączone spod egzekucji. Jeśli uważasz, że komornik narusza prawo, przysługuje Ci prawo do złożenia skargi na jego czynności.

Zrozumienie, że „nakazem” dla komornika jest tytuł wykonawczy wydany przez sąd, pozwala spojrzeć na całą sytuację z właściwej perspektywy. Problem nie zaczyna się w momencie wizyty komornika, ale znacznie wcześniej – na etapie postępowania sądowego. Dlatego tak ważne jest, aby reagować na pisma z sądu, odbierać korespondencję i aktywnie bronić swoich praw, zanim sprawa trafi na biurko komornika. W FINTEO zawsze podkreślamy, że świadomość i aktywne działanie to Twoje najlepsze narzędzia w radzeniu sobie z długami.