Sprzedaż zadłużonej spółki – co z długami?

Sprzedaż zadłużonej spółki z o.o. (lub innej spółki kapitałowej) to złożony proces, a jednym z kluczowych pytań jest: co dzieje się z długami spółki po jej sprzedaży? Czy przechodzą one na nowego właściciela, czy pozostają w spółce? Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od kilku czynników.

Sprzedaż udziałów (akcji) a sprzedaż przedsiębiorstwa

Należy rozróżnić dwie sytuacje:

1. Sprzedaż udziałów (akcji): W przypadku spółki z o.o. najczęściej dochodzi do sprzedaży udziałów. W takiej sytuacji zmienia się właściciel spółki, ale sama spółka (jako osoba prawna) pozostaje ta sama. Oznacza to, że wszystkie zobowiązania spółki (długi) pozostają w spółce. Nowy właściciel nabywa spółkę „z dobrodziejstwem inwentarza”, czyli z całym jej majątkiem (aktywami), ale i z wszystkimi zobowiązaniami (pasywami). Nowy właściciel nie odpowiada jednak za długi spółki swoim majątkiem osobistym (z pewnymi wyjątkami, o których mowa poniżej). Odpowiedzialność spoczywa na spółce, a egzekucja może być prowadzona tylko z majątku spółki.
2. Sprzedaż przedsiębiorstwa: W tym przypadku dochodzi do sprzedaży całego majątku spółki (lub jego zorganizowanej części) – aktywów, takich jak nieruchomości, maszyny, towary, wierzytelności, prawa autorskie, itp. W takiej sytuacji, co do zasady, nabywca przedsiębiorstwa odpowiada solidarnie ze zbywcą (czyli ze sprzedającą spółką) za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Odpowiedzialność ta jest jednak ograniczona do wartości nabytego przedsiębiorstwa. W praktyce sprzedaż przedsiębiorstwa zadłużonej spółki jest rzadsza niż sprzedaż udziałów.

Odpowiedzialność członków zarządu

Niezależnie od tego, czy doszło do sprzedaży udziałów, czy przedsiębiorstwa, kluczową rolę odgrywa odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. (i innych spółek kapitałowych). Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych (art. 299 k.s.h.), jeśli egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania swoim majątkiem osobistym.

Oznacza to, że wierzyciele spółki mogą dochodzić swoich roszczeń od członków zarządu, którzy pełnili tę funkcję w czasie, gdy powstał dług, a nie zostali spłaceni. Członek zarządu może uwolnić się od tej odpowiedzialności, jeśli wykaże, że:

• We właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie ¹ restrukturyzacyjne, albo  
  
  1. cgolegal.pl

  cgolegal.pl
• Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego nastąpiło nie z jego winy, albo
• Pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego wierzyciel nie poniósł szkody.

W kontekście sprzedaży zadłużonej spółki oznacza to, że:

• Sprzedaż udziałów nie zwalnia byłych członków zarządu z odpowiedzialności za długi, które powstały w czasie, gdy pełnili oni swoje funkcje.
• Nowi członkowie zarządu (powołani po sprzedaży udziałów) nie odpowiadają za długi, które powstały przed objęciem przez nich funkcji, chyba że wiedzieli o nich i celowo działali na szkodę wierzycieli.

Co z długami po sprzedaży zadłużonej spółki? – Podsumowanie

• Przy sprzedaży udziałów (najczęstszy przypadek) długi pozostają w spółce. Nowy właściciel nabywa spółkę z całym jej „dobrodziejstwem inwentarza” (aktywa i pasywa).
• Przy sprzedaży przedsiębiorstwa nabywca co do zasady odpowiada solidarnie ze zbywcą za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa (do wysokości wartości nabytego przedsiębiorstwa).
• Członkowie zarządu (zarówno byli, jak i obecni) mogą ponosić osobistą odpowiedzialność za długi spółki, jeśli egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (art. 299 k.s.h.). Sprzedaż spółki nie zwalnia ich automatycznie z tej odpowiedzialności.
• Długi wobec ZUS i US – przy sprzedaży firmy, nowy właściciel odpowiada solidarnie za zobowiązania, które powstały do dnia zbycia.

Sprzedaż zadłużonej spółki to skomplikowana operacja prawna i finansowa. Zarówno sprzedający, jak i kupujący powinni dokładnie przeanalizować sytuację spółki i skorzystać z pomocy prawnika i doradcy podatkowego, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.